Ik mag de lege ruimte zijn
In de stilte hoorde ik de wind ruisen
door de bladeren aan de bomen
en zag ik de rijp glinsteren
op de graspolletjes in het vroege morgenlicht
of rook ik de kruidige herfstgeur in het bos.
En stilletjes aan werd ik stiller, en leger, en ruimer,
ik werd een lege ruimte waarin een kaarsje brandde
dat ik mag behoeden.
Ik mag de lege ruimte zijn,
dat is genoeg.
Ytje
Niet alleen maar gemakkelijk
Voor mij is een stilteretraite niet alleen maar gemakkelijk. Het voelt bij tijden ook taai en het is confronterend. Maar het heeft me (weer) veel opgeleverd: Een steviger basis onder mijn spiritualiteit, en een diep bewustzijn dat ik mijn leven anders wil inrichten, met meer rust en ruimte.
Pauline
De stilte
Verhaal van de retraite in Brecht.
Het was wennen om zo stil te zijn in de retraite in Belgie. In de loop van de dagen werd het stiller om ons heen. We ervaarden hoe het is: er te zijn.
Er te zijn: We hebben dat niveau geleidelijk zelf bereikt. We hadden er elkaar voor nodig om samen te leren zwijgen en elkaar daarin te respecteren.
Er te zijn: In de stilte is gehaastheid onbelangrijk. Als je dieper voelt vallen tijd en ruimte weg. In de stilte praat je steeds minder met jezelf. Het voortdurend hebben van meningen, oordelen over anderen kun je stoppen en toch blijf je dan jezelf.
Er te zijn: In de stilte kijk je steeds minder naar toekomst of naar verleden. Je komt als vanzelf in het hier en nu.
Er te zijn: Het praten, de omstandigheden, de dringende zaken van buiten worden steeds onbelangrijker.
Er te zijn: Moeiteloos glijden we erin door simpel stil te zijn. Ik laat het gebeuren aan mij en sluit mij aan. In de stilte voel ik me nu op het diepste niveau aanwezig.
Er te zijn: Op zielsniveau, moeiteloos, vanzelfsprekend.
Er te zijn: Pas dan komt er ruimte voor iets anders. Maar wat? Aarzelend durf ik het te zeggen; ruimte voor God.
In het mystieke hart zoals we die plek zouden kunnen noemen zal die aanwezigheid zich concentreren. Ik en God
In de stilte ben ik, al is het maar even, zoals ik ooit bedoeld ben te zijn.
Hans Kerklaan
Geprezen o Heer
Geprezen o Heer en geloofd en gedankt, Laudate omnes gentes, Bleibet hier, wachet mit mir, nog dagenlang zinderen de liederen en gebeden door mijn hoofd en hart. Een retraite is een prachtige ervaring. Het is een tijd waarin je de rust krijgt om God te zoeken, je te door Hem te laten vinden. De wandelingen in de natuur, de gebedstijden in de kerk, het gezang van de broeders, de begeleidende gesprekken, de meditaties, de themavieringen, het samen stil zijn, dit alles brengt je dichter bij Hem en wellicht de antwoorden op de vragen waarmee je misschien naar de retraite gekomen bent. Mijn ervaring is dat er in elke retraite wéer een diepere laag in mezelf wordt aangeboord, waarvan ik eerst het bestaan niet vermoedde. Elke keer kijk ik weer verlangend uit naar die mooie tijd, waarin ik alle tijd en liefdevolle steun krijg om die ruimte te verkennen waar de Aanwezige zich vol genade laat vermoeden.
Sylvia
Lokroep van het onuitsprekelijke
Stille Retraite Doetinchem 2021
Het was de 5e keer dat ik bij de Franciscaanse beweging een week in stilte ging, zo bijzonder, zo kostbaar… de Lokroep van het onuitsprekelijke…
Ja daar voelde ik hét weer even, zo nu en dan, zo graag zou ik het vasthouden.
Catharina Visser verwoordde het zo mooi in onderstaand gedicht ‘Icoon’.
Corrie Bark
ICOON
Er schuilt een gedaante in mijn eigen ‘ik’
die anders is en levendiger en vrijer
die in zichzelf geen muren kent en tralies
geen eigendunk heeft en geen geldingsdrang
die zich weet los te maken uit de windsels
van angst en gal en treurig zelfbeklag
die opent en ademt in de ruimte
en luisteren wil, geduld heeft, troosten kan
en minnend inziet wat een ander bezielt
die geen bedenkingen, geen grenzen kent
en lachend geeft en deelt vanuit een wijds besef
dat allen op de aarde één zijn
en dat geen lot ons breken kan
omdat wij gronden in de echte liefde
Soms in het donker kijkt dat diepste ‘ik’ mij aan
en ik herken het als de levende icoon
van wat ons ooit is aangezegd:
de nieuwe mens in mij en iedereen verborgen
zo ver, zo ver – maar onder ons bereik
Catharina Visser
Weten van het niet weten
In september 2021 verbleef ik in de Willibrordsabdij in Doetinchem bij de monniken die leven volgens de regels van Benedictus. De dag op zich was, voor hen, o.a. gevuld met 6 maal daags een samenkomen in de abdij. Een hele mooie, bijzondere sfeer was daar voelbaar en dan m.n. tijdens de completen om 20.30. Na het lezen van de psalmen en het zingen, gingen de lichten uit in de kapel; alleen vóór bij het altaar bleef een klein lichtje branden. Een serene, en voelbare, rust en stilte heerste er minutenlang, waarna een monnik door het middenpad naar achteren liep en 3 maal de klok luidde, waarna weer 1 minuut stilte. Dit het werd 3 keer herhaald.
Ik kan nu nog beleven hoe ik dat heb ervaren; zo overweldigend en sereen. Ik had echt het gevoel dat er ergens in de wereld of daarbuiten een wonder op dat moment gebeurde. Het was een weten van het niet weten. En ik was blij het niet te weten.
Later werd mij verteld dat het het Angelus gebed was.
Al met al heeft de week mij innerlijke ruimte gebracht. Weer opnieuw mijzelf onder de loep heb genomen; wat is nu belangrijk in mijn leven; wat heb ik te geven, maar meer nog in hoeverre sta ik open om te kunnen ontvangen?
Hilly
Vanuit het stedelijke rumoer
Vanuit het stedelijke rumoer
In de stilte van een klooster
Vanuit de regen
In het zachtjes druppelen
Van liederen en gebeden
Het bedachtzaam schuifelen van velen
Vanuit een plaats met oordelen
Naar een plaats met ruimte
Van een plaats zonder het één
Naar een plaats als geen ander
Van een dorst nooit gelest
Naar het eten in stilte,
Van het zoeken naar een doel
Naar het vinden van een weg.
Daryl
Vertrouwen
Van 13 tot en met 19 september weer een stille retraite mogen volgen. Dit keer in Doetinchem. Eén woord uit het thema van die week, blijft nog steeds bij mij, namelijk “vertrouwen”.
Vertrouwen dat wat er speelde in mijn leven de afgelopen 2 jaar, een plek gaat krijgen. Dat ik door de stilte en de mediatie deze week, weer de rust en kracht vind om door te gaan.
Het was heerlijk om een week in stilte door te brengen. Heerlijk ook dat wij nog niet mee mochten zingen in de abdijkerk zodat ik kon genieten van het gezang van de monniken.
De gesprekken met mijn individuele begeleider waren vertrouwd en open. Fijn om over de teksten door te praten.
Iets wat ik mee neem naar huis is thuis een hoekje maken waar ik in alle rust kan gaan zitten mediteren. Merkte dat ik dat wel heel erg heb gemist.
Al met al kan ik zeggen na deze week: ik heb vertrouwen in de toekomst en mag mij door Jezus laten leiden op mijn weg.
Els Geelen
Gunnende liefde
De gunnende liefde van mijn partner bracht mij mede in Brecht. Zij gunde mij na een tropenjaar in ons bestaan deze week en nam daarvoor zelf een week verblijf in een zorghotel voor lief. Chapeau!
Deze week heeft mij rust en energie gebracht. Ik heb bijgetankt en mijn franciscaanse hartkamer is weer helemaal doorbloed geraakt. Ik heb genoten van het meedeinen op het kloosterritme. Het meest bijzondere vond ik de dagelijkse nachtwakes om 4.30 uur (geen verplicht onderdeel van het programma, maar voor mij verrijkend), de dagelijkse Eucharistievieringen met een priester die elke dag voorging alsof het zijn eerste keer was en de dagsluiting/completen met de afsluitende zegen door de tijdens onze week ingezegende abdis.
Tijdens deze week ook de kracht van non-verbale communicatie weer eens nadrukkelijk ervaren… (bijna) woordeloze verbondenheid. Ik heb veel geschreven. Sommige teksten met andere oren gehoord of verstaan. Gezien met andere ogen. Een uitgebreid aanbod vanuit de begeleiding waarvan een groot deel gelukkig ter vrije keuze. Daardoor een programma met veel ruimte.. voor mij vooral ook wandelruimte om opnieuw contact met mijn pelgrimsziel te kunnen maken. De dagelijkse vieringen en het dagelijkse begeleidingsgesprek reikten voldoende aan om op te herkauwen.
Kortom een aanrader en wat mij betreft zeker voor herhaling vatbaar. En… die stilte is best te doen!
Marijn
Fier
“Laudate e benedicete mi Signore, laudate”
Op adem gekomen, al weer vier weken geleden in de Belgische Kempen genoten van de stilte in de natuur rond en in de Abdij Onze Lieve Vrouw van Nazareth (Brecht), samen en alleen met anderen retraitanten binnenste buiten en buitenste binnen gekeerd delend in een opmerkelijke leefweek. Kort samengevat in het elfjesgedicht ‘Fier’, naar een ooit van een verpleegkundige ontvangen Borduurwerkje, “Het touwtje springende meisje”. Dat schilderijtje was in de Stille week in Brecht mijn kernpunt.
Hoor
ik zweeg
over alle ellende
aandachtige mensen omarmden mij
Leven
Leven
aandacht voor vele mensen
is mij gegeven
hoor, zie
geheim
Geheim
in elkander
vier het leven
meisje, moeder, mens, oma
liefdevol
Liefdevol
zichtbaar onzichtbaar één zijn –
in vertrouwen delen
groot geschenk
Vieren
Willemijn
Namen voor God
Een vermoeden, een geloven, een twijfel of een vertrouwen: allemaal hebben we zo onze eigen verhouding met de Ene Onnoembare. Meestal ervaren we onze band met God in alle bescheidenheid. Vaak ervaren we ook helemaal niets van God. En soms even… als het ons toevalt.. iets bijzonders.
Pogingen om dit met ons verstand te begrijpen of te vatten zijn vruchteloos. God valt buiten het gebied waar wij kennis over kunnen hebben, zo concludeerde de filosoof Kant.
Wel geeft God in de Bijbel zijn naam prijs als Mozes hem daar in de woestijn om vraagt. De naam die Mozes te horen krijgt is raadselachtig: ‘Ik zal er zijn vanwege dat ik er zal zijn’. Mysterieus, een soort omschrijving van Aanwezigheid, die er is. Voor ons. Voor mij. Een beweeglijke identiteit die voortgaat en aantrekt zoals brandende vlammen in een levend vuur.
Een lange stoet van mensen is minder – of meer – bewogen en geraakt door die Ene. Franciscus van Assisi schreef een lofzang op God, waarin hij hem eerst Heilig en Koning noemt. Vervolgens Drie en Één, het Goede, en vele andere omschrijvingen, maar liefst 33 in totaal. Als teken dat deze God eigenlijk alle namen past. Meer nog… dat ieder van ons haar/zijn eigen ervaring met de Aanwezige Ene God namen, titels en gevoelens mag geven. Persoonlijk zoals die ten diepste bij onszelf passen. Zelfs al zou die naam ‘afwezige’ heten.
Misschien word je je in een moment van stilte ook bewust van jouw eigen ervaring met God, en.. kun je daar ook een naam of omschrijving aan geven. Alleen bekend in jouw hart en bij die Ander.
Dat het zo mag zijn.
Kok Klever
Kruis van San Damiano
Een impressie van onze afgelopen stille retraite in Megen kan alleen maar beginnen met het kruis van San Damiano en het gebed dat Franciscus voor dit kruis gebeden heeft. Want dit kruis stond prachtig in een hoek van onze meditatieruimte opgesteld. En het gebed … dat hebben we in de loop van de week vele malen door ons heen laten gaan. Hardop en in stilte, meditatief en in een verdiepend gesprek dat we extra hadden ingelast. En ja … wat verwacht God van ons? Die vraag voer ik eigenlijk altijd met me mee en speelde ook voor diverse deelnemers. Hoe om te gaan met persoonlijke sores, ziekte of het met pensioen gaan? Wat zou God mij kunnen ingeven? Veel! Was de ervaring, vooral in de stilte.
Ondanks dat de gastvrije broeders in Megen zich regelmatig vergisten en toch een praatje begonnen. We hadden een prachtige week voor wat het weer betreft: wat een kadootje als je dan met de ochtendwandeling de dijk opkomt en een hemel vol prachtig oranje/paars/blauw/ enz. ziet. God was met ons, ook in de herfstkleuren van de Hof van Lof. En in ons hart. Waarbij ondanks / dankzij de stilte een saamhorigheid ontstond die haar vruchten afwierp in het vertrouwen dat we elkaar op de slotavond bleken te geven. Voldaan en ‘in rust’ zijn we weer huiswaarts gekeerd.
Voor mij de eerste keer als begeleider zo. Het heeft voor mij persoonlijk ook echt verdiepend gewerkt, maar ja … dat kon ook niet anders met zo’n centraal Franciscaans Thema! Dat is toch wat we verwachten, toch?
Kok Klever
Samen zijn, wie wij ten diepste zijn
Onlangs nam ik voor een tweede keer deel aan een franciscaanse stille retraite bij de broeders in Megen.
Zes dagen lang stilte is voor mij niet het moeilijkst. Zes dagen lang mij niet volstoppen met allerlei klusjes, kranten en boeken, dat is het voor mij een grotere uitdaging.
Zes dagen optrekken met een groep mensen waarvan je alleen de naam weet, kort iets hebt gehoord over waarom ook zij voor een stille retraite kiezen, en verder niets.
Niet afgeleid door allerlei feiten van hun dagelijks bestaan, hoor en zie ik wat zij inbrengen in onze dagelijkse vieringen, wat hen beweegt.
Dat is voor mij het mooiste van deze weken. Samen zijn, wie wij ten diepste zijn.
Moni
Ontvankelijk worden
In stilte ontvankelijk worden voor wat ontroert en raakt:
Een woord, een lied
Een biddende valk
Een bloeiende boom
Een warm gesprek
Gedragen door het ritme van het klooster en de zorg van de zusters
Ontstaat ruimte om te ervaren
wat zich langzaam onthult.
Donker en licht vragen beide
gezien en omarmd te worden.
Dat ze me zullen helpen om met kracht en liefde mijn weg te gaan.
Assisi aan de Maas
Megen
Clarissenklooster
stilte in de storm vinden
getijdengebeden
psalmgebeden
hymnes
oude boeken
Jezus
mystici
Franciscus
Clara
de rijkheid van taal
oude teksten
poëetenhart dat zwijmelt
gezang van kloosterzusters
zwijgend sprekend hart
ik die eigenwijs
het onuitspreekbare
onnoembare
toch
woorden tracht te geven
achter mij glimlacht
de onnoembare
ik wist het wel
natuurlijk
zij weer
we grijnzen samen
ik geef je stem
geef je woorden
eigenwijze geliefde
in de stilte en
in het lawaai van de wereld
die smacht naar jouw stille zijn
reis ik
alle dagen
met je mee.
Anneke maart 2019
Het mosterdzaadje groeit
De stilte week november 2018 in Brecht was als een thuiskomen. Thuiskomen in een serene stilte die sprak. God en Jezus spraken overal. Tijdens de diensten, en vooral ook in de mooie natuur buiten. Ik voelde me met alles verbonden. God is overal. Er is geen plek waar Hij niet is! Niet alleen in kerken kloosters en kathedralen, maar vooral ook in de natuur en in mijn hart, wat ik nu dus niet alleen weet als kennis met mijn hoofd, maar dat ik echt heb mogen voelen. En door het voelen wordt het echt.
En nu ruim 1 maand later, voel ik dat wat er in werking is gezet nog steeds groeit, het mosterdzaadje heeft zich geworteld, en groeit nog steeds!
Anneke
Wanneer ik leger word, kan God meer binnen komen
De stilteweek in het klooster heeft me erg goed gedaan.
Het bracht me rust en ruimte.
Vragen vielen weg en mijn hart en mijn zintuigen gingen open.
Ik heb ervaren dat wanneer ik leger word, God meer binnen kan komen.
Dat voelt heel rijk.
Ytje
De weg naar mijn diepere zelf
De stilte week in november 2018 te Brecht heeft de verbinding met mijzelf hersteld. De warmte en liefde in mij heb ik weer mogen ervaren, het mosterdzaadje is weer gaan groeien en bloeien. Voelt meer dan goed op weg naar het feest van licht, warmte en liefde.
Dit heb ik mogen beleven met mijn lieve en warme stiltegenoten en de begeleidsters Anneke en Antoinette.
Ik heb de weg naar mijn diepere zelf weer mogen vinden en beleven.
Rienk